KHẨU NHÃN

4 . LIỆT DÂY THẦN KINH VII NGOẠI BIÊN

I . ĐẠI CƯƠNG

- Liệt dây thần kinh số VII ngoại biên là mất hoặc giảm vận động nửa mặt của những cơ bám da mặt do dây thần kinh số VII chi phối, có dấu hiệu Charles-Bell dương tính.

- Theo Y học cổ truyền, bệnh thuộc chứng “khẩu nhãn oa tà” do phong hàn, phong nhiệt, huyết ứ xâm phạm vào lạc mạch của ba kinh dương ở mặt làm khí huyết kém điều hoà kinh cân thiếu dinh dưỡng không co lại được. Bệnh nhân thường có biểu hiện miệng méo, mắt bên liệt nhắm không kín.

TRIỆU CHỨNG

Mắt nhắm không kín, ăn uống rơi vãi, rãnh mũi má nếp nhăn trán mờ, nhân trung bị lệch sang bên đối diện, dấu hiệu  charler - Bell (+).

CẬN LÂM SÀNG CẦN LÀM

- Tổng phân tích tế bào máu ngoại vi bằng máy đếm Lase. 

- Sinh hóa máu : Glu, Ure, Cre, GOT, GPT, ….

- Tổng phân tích nước tiểu bằng máy đếm tự động

II .  ĐIỀU TRỊ

A .   YHHĐ

Vitamin nhóm B ( B1,B6,B12 ) cho dài ngày.

Prednisolon 2 - 4 viên/ngày. Hoặc Solumedron 40mg * 1 lọ/ngày Nhỏ mắt bằng Natriclorua.

A . Điều trị YHCT

THỂ PHONG HÀN

- Pháp điều trị: Khu phong, tán hàn, thông kinh hoạt lạc.

- Phương thuốc:  Đại tần giao thang

Khương hoạt    15g/Tần giao      10g

Xuyên khung    10g/Đương quy 10g 

Bạch thược       15g/Bạch linh    10g

Bạch truật         15g/Độc hoạt     10g

Bạch chỉ           10g/Ngưu tất      15g

Thục địa           15g/Đẳng sâm    12g          

Cam thảo          05g                 

 Sắc uống ngày 01 thang chia 2 lần trong ngày

- Có thể kê đơn thuốc theo đối pháp lập phương

- Châm cứu: Phong trì, Ế phong, Toản trúc, Tình minh, Ấn đường, Thái dương, Dương bạch, Nghinh hương, Giáp xa, Hạ quan, Địa thương, ( bên liệt) Hợp cốc bên đối diện( có thể châm xuyên huyệt).

- Thủy châm : Vitamin nhóm B vào các huyệt. địa thương, giáp xa bên liệt

- Xoa bóp bấm huyệt bên liệt x 30 phút/ lần/ ngày - Cấy chỉ các huyệt địa thương, giáp xa, ty trúc không, thái dương, ấn đường, dương bạch bên liệt 15 - 20 ngày/ lần

THỂ PHONG NHIỆT

- Pháp điều trị  : Khu phong, thanh nhiệt, thông kinh hoạt lạc.

- Phương thuốc: Ngân kiều tán gia giảm

Kim ngân 15g/Cát cánh 10g/Lô căn 15g  

Liên kiều  15g/Bạc hà 10g /Cam thảo 05g  

Trúc diệp  15g/Kinh giới 10g/Ké ngựa 15g   

Thổ phục linh  10g/Xuyên khung 10g   

Ngưu tất  15g/Đan sâm   15g/

Mạn kinh tử   15g     

- Sắc uống ngày 01 thang chia 2 lần trong ngày

- Có thể kê đơn thuốc theo đối pháp lập phương

- Châm cứu : Phong trì, Ế phong, Toản trúc, Tình minh, Ấn đường, Thái dương, Dương bạch, Nghinh hương, Giáp xa, Hạ quan, Địa thương, ( bên liệt) Hợp cốc bên đối diện  ( có thể châm xuyên huyệt). 

- Thủy châm : Vitamin nhóm B vào các huyệt địa thương 

giáp xa bên liệt

- Xoa bóp : Bấm huyệt bên liệt. 

- Cấy chỉ  : Các huyệt địa thương, giáp xa, ty trúc không, thái dương, ấn đường, dương bạch bên liệt 15-20 ngày/ lần 

THỂ HUYẾT Ứ

- Pháp điều trị: Hoạt huyết , khứ ứ , thông kinh hoạt lạc.

- Phương thuốc: Tứ vật đào hồng gia gi

Thục địa  15g/Đào nhân 10g/

Chỉ xác   10g/Bạch thược 15g/

Xuyên khung 15g/Trần bì  08g

Đương quy   10g/Hương phụ 10g/

Ngưu tất  15g/Uất kim  10g/

Đan sâm  15g/Hồng hoa 08g

Sắc uống ngày 01 thang chia 2 lần S - C

Có thể kê đơn thuốc theo đối pháp lập phương

- Châm cứu: Phong trì, Ế phong, Toản trúc, Tình minh, Ấn đường, Thái dương, Dương bạch, Nghinh hương, Giáp xa, Hạ quan, Địa thương, ( bên liệt) Hợp cốc bên đối diện( có thể châm xuyên huyệt).

- Thủy châm: Vitamin nhóm B vào các huyệt.

- Xoa bóp bấm huyệt bên liệt. Liệu trình 30 phút/ lần/ ngày

- Cấy chỉ các huyệt địa thương, giáp xa, ty trúc không, thái dương, ấn đường, dương bạch bên liệt 15 - 20 ngày/ lần

III . PHÒNG BỆNH

Phòng bệnh liệt mặt, khi rét tránh mở ca đột ngột để gió lạnh tạt vào mặt. Vào mùa nóng khi ngủ không nên để quạt, máy điều hòa thổi thẳng vào mặt. Đối với những người làm việc và học tập ban đêm, không nên ngồi gần cửa sổ để tránh gió lùa. Người già ban đêm không nên ra ngoài. Ngoài ra, cần điều trị sớm và triệt để các nhiễm khuẩn tai, mũi, họng...

Tài liệu tham khảo:

-  Phác đồ điều trị bệnh viện đa khoa 

tỉnh Quảng Ninh

-  Bài giảng Y Học Cổ Truyền 

Đại Học Y Hà Nội