NHÀ THUỐC ĐÔNG Y MINH PHÚ

Khái quát

      CỐT THỐNG PHONG

NGUYÊN  TRƯỞNG

Nguyên là bắt đầu - Trưởng là hoàn thành

Cơ thể đã trưởng thành . Từ vóc dáng tới tinh cách . Từ học vấn tới việc làm . Từ nhận thức tới quan điểm ... 

Kỳ nguyên trưởng bắt đầu từ 36 - 72 tuổi

Chu kỳ này có thể thay đổi tùy vào hoàn cảnh sống và sự kế thừa của

từng gia đình mà có những điểm khác nhau . Dị biệt khác nhau …

MỖI KỶ NGUYÊN LẠI CHIA LÀM BA TIỂU THỜI KỲ

- Đối với nữ trong tiểu thời kỳ thứ nhất từ 36 – 49 gặp phải một … chút khó khăn đó là kinh nguyệt bất thường do nội tiết tố bị xáo trộn Thường thấy nhất là kinh nguyệt không đều . Đau lưng . Đau bụng Rong kinh… Nóng trong người .. 

Gọi chung là Rối loạn tiền mãn kinh

- Trong tiểu thời kỳ thứ hai từ 49 – 61 . Thì sẽ mãn kinh hoàn toàn và các bệnh lý có những triệu chứng gần giống như nam giới .. Thí dụ như .. Đau thần kinh tọa .. Gai đốt sống  .. Thoát vị đĩa đệm ..

- Trong tiểu thời kỳ thứ ba của kỳ  

NGUYÊN TRƯỞNG  

Tức là từ 61 – 72 

về giới thì khác nhưng về bệnh tật thì giống nhau . 

Thoái hóa      ĐẠI CỐT .. 

Xương sống và tứ chi ( Cơ - Xương - Khớp )

- Đối với nam Tiểu thời kỳ thứ nhất thường thấy là xuất hiện mỏi cổ Đau vai gáy . Đau lưng ... Gọi chung là 

Tiền thoái hóa đại cốt ( xương sống )

- Đến tiểu thời kỳ thứ hai và thứ ba thì bệnh Cơ - Xương - Khớp là rất nghiêm trọng . Theo dõi và tìm hiểu nhiều năm chúng tôi thấy rằng chứng bệnh này đến sớm hơn ở những người làm việc nhẹ nhàng . Nhân viên văn phòng . Người bán hàng …

- Bệnh thì có nhiều nguyên nhân như khí hậu . Việc nặng nhọc . Ẩm ướt .. Tác dụng phụ …

- Nhưng có hai chứng riêng và một bệnh chung …

CHỨNG

1 .  Người lao động 

Trong ngành Nông + Ngư nghiệp ( gọi chung là lao động nông nghiệp ) thì tác nhân chủ yếu là do  Phong . Hàn . Thấp … Gây ra viêm . Gọi chung là Phong Tà ( thuộc ngoại tà hay còn gọi là do thời tiết mặc dù vẫn có cả Thoái hóa khớp … ) . Khi bị phong tà xâm nhập mà chính khí còn thịnh ‘ sức khỏe còn tốt’ thì sẽ có hiện tượng Sưng . Nóng . Đỏ . Đau ( viêm sinh ra nhiệt do đối kháng ) … Chính khí hư điểm đau sẽ lạnh dần trở thành mạn tính và biến dạng …

2 . Người làm việc văn phòng 

Hoặc buôn bán thì thủ phạm là do Nóng trong ( mất ngủ , ăn không tiêu , áp lực công việc … Đồ ăn , thức uống nhiều đường , nhiều mỡ , nhiều gia vị cay nóng .. sinh ra hư nhiệt … Gọi chung là nội nhiệt hay Phong nhiệt do âm hư )

BỆNH

Một bệnh chung đó là khi khớp bị viêm dẫn tới biến dạng khớp chèn ép . Gây ra đau … Gai .. Vôi .. Khớp xù xì .. Thuộc phong hàn 

- Thoái hóa khớp không phải là toàn bộ cơ khớp đó bị thoái hóa . Mà nó chỉ xảy ra từng phần hoặc xen kẽ làm cho sụn khớp bị yếu  . Dễ bị .. Bong gân . Trặt trẹo .. khi các mô xương bị xốp và đầu của sợi cơ bị mất dẻo dai do thiếu dinh dưỡng thì tính đàn hồi co giãn của các đầu sợi cơ sẽ có khác nhau và khi có sự cử động trái chiều .. mang vác nặng v.v… Thì trẹo khớp . . sai khớp .. Trặt khớp … và tiếp theo Lún sụn khớp .. Xẹp sụn khớp .. Trợt đĩa đệm .. Dập đĩa đệm và lồi đĩa đệm …

- Viêm khớp do Phong hàn 

Thường làm tổn thương khớp . Sinh ra hiện tượng vôi hóa sụn khớp . Có hình dạng lạ khi X - Quang … Khớp không còn trơn láng bị ma sát khi cử động gây ra đau . Đặc điểm nhận biết là Trời lạnh đau nhiều . Đêm đau nhiều . Cử động đau nhiều  … ấm , nóng , ban ngày ít đau .. Gọi chung là Phong Thấp “ Thấp trong tự nhiên là không khí ẩm ướt và lạnh . Thấp ở người là từ cẳng tay tới Bàn tay – Từ ống chân tới bàn chân . Vì thế nên khi nói đến Gai hay Viêm là chúng ta phải nghĩ ngay tới Phong tà “ thí dụ như gai đốt sống . Gai gót .. Hoặc là Viêm đa khớp dạng thấp thì phải nghĩ ngay tới hai bàn tay , hai bàn chân …

 - Viêm khớp do Phong nhiệt 

Sẽ làm cho các khớp bị khô dần gọi là Thoái hóa khớp “ Thoái là lùi lại – Hóa là sự phát triển . Lùi lại sự phát triển” có nghĩa là sự phát triển chậm lại ở một khớp hoặc nhiều khớp .. 

Khi khớp bị thoái hóa thì sự nuôi dưỡng tự nhiên của cơ thể  đang có vấn đề nghiêm trọng  ..

VẤN ĐỀ GÌ ?
THEO ĐÔNG Y 

Bệnh do ba tạng bị rối loạn chuyển hóa mà sinh

- Tỳ chủ  Cơ nhục [ bắp thịt . Chủ tứ chi  ''tay chân'']

Chủ vận hóa Thủy cốc ''thức ăn'' và thủy  Thấp ''nước uống''  

Chủ tư .. ''rầu lo , suy nghĩ , băn khoăn''

CHUYỂN HOÁ SƠ BỘ TẠI  TẠNG TỲ

Tỳ hư chuyển hóa bị đình trệ … Các chất ứ đọng lại trong bắp thịt gây ra đau mỏi . Nếu kéo dài thì bắp thịt nhão như nước do mất trương lực cơ  ..

CAN CHỦ GÂN 

- MÀNG 

- ỐNG MẠCH   

- CHỦ NỘ

CHUYỂN HOÁ TỪNG PHẦN TẠI TẠNG CAN [ GAN ]

Sau khi tổng hợp xong gan sẽ phân phối đến từng tế bào cụ thể … Can nhiệt thịnh do ẩm thực .. Do công việc v.v sẽ sinh ra trầm cảm , nóng nảy , hay cáu giận … Mất ngủ , ngủ ít , ngủ mau thức , giấc ngủ chập chờn . Can chủ cân nên khi bị nhiệt nung nấu kéo dài cơ gân bị xơ sượng , không mềm mại . Khi cử động trái chiều rất dễ bị bong gân , trẹo gân 

TẠNG THẬN CHỦ CỐT 

- SINH TINH 

- SINH TUỶ  

- SINH HUYẾT   

CHUYỂN HOÁ TOÀN PHẦN DIỄN RA Ở THẬN 

Khi chìm vào giấc ngủ sâu thì Hồng cầu mới sinh ra  và làm tươi mới các mô xương , sụn xương … Khi cơ thể nhiễm quá nhiều tạp chất do ẩm thực . Do môi trường . Do thuốc chữa bệnh 

… Thì khi chuyển hóa cần một lượng oxy rất lớn để bài tiết ra ngoài … Nước tiểu vàng đục , khai , hôi …

Do cần nhiều oxy để chuyển hóa nên khi Hô Hấp người ta phải há miệng ra và hít vào rất mạnh nên phát ra tiếng rít nghe rất khủng vì cửa tiếp nhận không khí phải khép bớt lại để tránh bị cảm do lạnh hoặc tránh dị vật lọt vào khi há miệng thở ( đây là cơ chế tự nhiên ..)

Những người khoẻ mạnh thì giấc ngủ rất bình yên . Hơi thờ nhẹ và đều [ quan sát các trẻ nhỏ thì thấy rất rõ ]

Những người mà thành phần của máu nhiều tạp chất ... Thân nhiệt tăng cao khi ngủ , vã mồ hôi , nghiến răng , trằn trọc , ngáy to ... Nói lảm nhảm ...

- Khi giấc ngủ sâu – Dài 

Ngủ đủ giấc thì lúc thức dậy người ta cảm thấy khoan khoái nhẹ nhàng . Do lượng máu mới sinh ra dồi dào và đáp ứng mọi nhu cầu của công việc …

- Khi giấc ngủ không sâu .. Ngủ ít .. lượng máu mới sinh ra không đủ ... Làm cho cơ thể rơi vào tình trạng liêu xiêu , đầu lâng lâng , mắt cay cay .. hay quên . Suy nghĩ thiếu tập trung . Da khô .. Tóc gãy rụng . Bạc sớm do bị thiếu oxy não ( gọi chung là thiếu máu não ) Điều đáng lo nhất là chức năng chủ xương ( sinh ra xương ) của thận bị  suy giảm nghiêm trọng làm cho các tế bào xương , các mô sụn của khớp phát triển chậm lại .. 

GỌI LÀ 

THOÁI HÓA KHỚP

THOÁI là lùi lại

HOÁ     là sự phát triển

THOÁI HOÁ LÀ SỰ 

PHÁT TRIỂN CHẬM LẠI

CAN  

Tàng huyết . Can nhiệt thì huyết nhiệt . Can hướng lên bộ phận đầu nên sẽ làm cho vùng đầu bị đau , nhức , khó ngủ ..mất ngủ . Can khai khiếu ra mắt . Làm cho mắt bị chói , mờ mắt cảm giác như ruồi bay qua .. ngứa mi mắt , chảy nước mắt , cay mắt… Gọi chung là Hỏa vọng 

Khi chẩn đoán các điểm đau 

Người thầy thuốc cần chú ý lắng nghe sự mô tả của bệnh nhân để nhận định chính xác về nơi phát sinh ra bệnh ..

Đau trong     

GÂN        Thuộc chức năng gan

Nhức trong   

XƯƠNG  Thuộc chức năng thận

Tay chân      

MỎI        Thuộc chức năng tỳ

Vậy đau và nhức thường xuất hiện ở đâu

- Đau lưng     - Đau chân - Đau vai gáy   Thuộc Gan

- Nhức lưng   - Nhức tay - Nhức chân     Thuộc thận

- Mỏi Tay       - Mỏi chân - Mỏi cổ           Thuộc tỳ

" ĐAU TRONG GÂN THUỘC  TẠNG CAN

NHỨC TRONG XƯƠNG THUỘC  TẠNG THẬN

TAY CHÂN MỎI  KHÔNG CÓ SỨC THUỘC TẠNG TỲ "

Đều có thể ít nhiều liên quan với nhau và bị Phong hàn tác động … Khi bị nhiễm lạnh gây đau đột ngột ở một điểm nào đó . Một nơi nào đó trong cơ thể ..  Thì người xưa gọi là Trúng phong ( Cảm phải gió lạnh ) Tên trong y văn là HÀN THỐNG PHONG đau do gió lạnh . Gọi tắt là Phong hàn ..

- Phép chữa : Trừ phong - Tán hàn - Chỉ thống

- Khi một người thường xuyên tiếp xúc với môi trường ẩm ướt và lạnh . Thì kinh lạc . Huyết mạch của các vùng thấp như bàn tay , bàn chân bị co hẹp dẫn tới bế tắc . Máu khó lưu thông qua lại .. Theo nguyên lý tự nhiên gặp lạnh thì co lại …

 “ BẤT THÔNG TẮC THỐNG - THỐNG TẮC BẤT THÔNG ” 

 

khi các điểm đau xuất hiện ( thống điểm ) thì đó chính là các khớp . Bởi vì các mạch máu đi ngang qua khớp phần nhiều là nhỏ hẹp và bị bóp bẹp bởi cử động . Khi bị nhiễm phong hàn mạch máu co lại . Lâu dần sẽ làm ứ đọng các gốc tự do . Gọi chung là vôi hóa và ngưng tụ huyết dịch 

GÂY RA THẤP  .. 

THẤP GÂY RA VIÊM 

- Viêm khớp có rất nhiều kiểu khác nhau nhưng thường thấy hai loại - Thấp nhiệt   

.. làm cho khô khớp . Sượng khớp . Biến dạng khớp .. Ngón tay , ngón chân teo nhỏ .. Khua hoặc kêu trong khớp nghe lục cục .. lạo xạo . Tại sao có tiếng kêu trong khớp .. Chính là khi bị viêm chất hoạt dịch trong khớp bị khô dần . Làm cho ma sát khi cử động phát ra tiếng lục cục  và âm thanh nghe lạo xạo là lớp xương sụn bị bào mòn sơ vữa nằm rải rác xen kẽ trong ổ khớp ..  

- Thấp hàn làm cho khớp bị phù nề . Sưng . Đau . Tê 

- Thấp nhiệt   ..  Đau khi cử động .

ĐIỀU TRỊ

- Thấp nhiệt   :  Thanh nhiệt - Sinh tân dịch - Chỉ thống

- Thấp hàn     :  Tán hàn - Táo thấp - Chỉ thống …

YHCT 

Có rất nhiều bài thuốc nhưng cơ bản vẫn là bài Độc hoạt ký sinh thang gia giảm … Rất phù hợp với các bệnh do phong tà . Nhưng không hợp lý với các bệnh do thoái hóa khớp .

- Viêm đa khớp 

  dạng thấp
‘ Thấp khớp Do '
PHONG   gió
HÀN         lạnh
THẤP       ứ đọng

THỐNG   gây ra đau

Gọi chung là chứng tý   

Tý là gì !

- Đau ở ba vùng của tứ chi: cẳng tay . Bắp tay . Vai 

- Cẳng chân . Bắp chân . Mông 

Có tam tý do 

Phong - Hàn - Thấp 

... gây ra 

Theo Y văn cổ truyền thì nguyên nhân của 'chứng tý " là :
Các tà khí phong hàn thấp nhiễm vào cơ thể sinh bệnh

Nguyên nhân chính là do ngoại cảm phong hàn thấp xâm nhập mạch lạc gây khí huyết ứ trệ , mạch lạc không thông gây đau (thống tắc bất thông).

+ Nếu phong thịnh  Đau di chuyển  gọi là phong tý hay Hành tý

+ Nếu hàn thịnh thì khí huyết ngưng trệ  nặng nên đau nhiều gọi là hàn tý hay  Thống tý

+ Nếu thấp thịnh thì Sưng to  mà đau Không di chuyển gọi là thấp tý hay Trước tý

 Phong hàn thấp ngưng trệ trong cơ thể lâu ngày đều có thể hoá nhiệt mà sinh ra chứng nhiệt tý 

Tuy chứng tý có sự phân chia như vậy nhưng thực tế trên lâm sàng các chứng phong hàn thấp thường là tồn tại kết hợp nên đa số các thầy thuốc chia Chứng tý làm 2 loại bệnh là 

a - Phong hàn thấp tý  

b - phong nhiệt thấp tý.

Thuộc ngoại tà xâm nhập gây ra  VIÊM  

+ Một số chứng thường gặp là : Gai đốt sống + vôi hóa khớp + dị dạng khớp + viêm đa khớp . Dính khớp …

Thoái hóa khớp do 

PHONG         sự sơ tiết   

NHIỆT           nóng   

TÁO              khô     

THỐNG        gây ra đau 

Gọi chung là bệnh cơ xương khớp  

Thuộc nội sinh gây ra  VIÊM

THOÁI HÓA KHỚP 

THUỘC NỘI SINH HOÀN TOÀN KHÔNG CÓ 

PHONG - HÀN - THẤP  ...

NÓI CHUNG LÀ KHÔNG CÓ NGOẠI TÀ ... 

NGUYÊN NHÂN CHỦ YẾU LÀ DO NỘI NHIỆT 

RỐI LOẠN CHUYỂN HOÁ VÀ TÁC DỤNG KHÔNG MONG MUỐN CỦA THUỐC ĐIỀU TRỊ MỘT BỆNH NÀO ĐÓ 

KÉO DÀI QUÁ LÂU 

CAN NHIỆT THỊNH - ÂM HƯ ...

TINH THẦN CĂNG THẲNG HAY TRẦM CẢM 

ĂN KHÔNG TIÊU - MẤT NGỦ - NGỦ ÍT DO CÔNG VIỆC

- Vậy Trừ phong - Trừ thấp - Hoạt huyết là phải xem xét lại theo từng trường hợp cụ thể .. 

Thí dụ như 

THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM  

là một thương tổn do chèn ép gây ra ...

+ Một số chứng thường gặp là : Hư khớp + sụp khớp + mẻ khớp + vẹo  khớp + phình khớp + lồi đĩa đệm + Thoát vị đĩa đệm …

KẾT LUẬN TÓM TẮT

- THẤP KHỚP

Do hàn tà gây ứ đọng tại khớp Có thể can thiệp . Có thể châm cứu . Có thể dùng thuốc … Tả là chính .              

DO NGOẠI TÀ GÂY RA

      

THOÁI HÓA KHỚP
Do thiếu hụt sự nuôi dưỡng
Có thể dùng thuốc . có thể châm cứu . Không thể can thiệp . Bổ là chính

                               DO NỘI SINH GÂY RA

MUỐN CAN THIỆP  -  CHỈ CÓ Y HỌC HIỆN ĐẠI 

Theo các bác sĩ, thì việc thay thế đĩa đệm cổ nhân tạo tốn bao nhiêu tiền còn phụ thuộc vào từng mức độ nghiêm trọng của người bệnh mắc phải, vùng tổn thương một tầng hay nhiều tầng. Tuy nhiên chi phí mổ thường không quá chênh lệnh. Hầu hết các trường hợp phẫu thuật thay đĩa đệm cổ nhân tạo hiện nay chi phí phẫu thuật khoảng 22 – 30triệu, trường hợp mổ nội soi thì chi phí đắt hơn có thể lên tới 50 triệu. Tính riêng chi phí cho nẹp và vít khoảng từ 30 – 32 triệu. Các chi phí khác cho cuộc mổ khoảng 10 – 12 triệu. Đây chỉ là giá trung bình tại các bệnh viện hiện nay, muốn biết chính xác còn phụ thuộc vào từng cơ sở khám chữa bệnh, tại đây sẽ cho bệnh nhân biết chính xác số tiền cần phẫu thuật cũng như áp dụng trị bệnh hiệu quả nhất.

CÁC PHỤ KIỆN ĐIỀU TRỊ KHỚP

Có một số chứng bệnh sau đây do thoái hóa khớp sinh ra mà các 

Quí thầy yhct cần lưu ý :

1 . Thoát vị đĩa đệm 

là một tổn thương nguy hiểm . Do đĩa đệm thoát ra chèn ép vào tủy sống .. Nếu mới bị tuyệt đối phải chuyển vào viện để có sự chẩn đoán chính xác bằng công nghệ cao ... Đề phòng liệt nửa người ..

2 . Sụp sụn khớp do khớp bị thoái hóa 

3 . Trượt đốt sống

       

                   

ĐAU DO KHÍ HUYẾT HƯ TỔN

Khắp mình đau đớn - Nhức nhối không chịu được - Có lúc đau lúc không .. ngưng trệ dẫn tới bất thông . Phong hàn buộc ở cốt . Thấp nhập vào khớp xương tay chân

kết thúc phần khái quát ở đây . Mới chỉ sơ lược để chúng ta ( những người làm nghề YHCT dễ hình dung ra chứng bệnh này ) mong rằng từ một vài gợi ý mọi người sẽ có những cách nhìn thấu đáo hơn .

VIÊM THẦN KINH TỌA

TẠM DỪNG  KHÁI QUÁT  PHẦN 1 

ĐÔNG Y MINH PHÚ 

NIỀM TIN CỦA MỌI NHÀ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

ĐÔNG DƯỢC Trường đại học y Hà Nội - XB 2002

BỆNH PHỤ NỮ Trịnh Lợi Nhân Nhà xuất bản y học 1999

Đông y điều trị bệnh chuyển hoá và nội tiết  

Gs. Bs Trần Văn Kỳ

Sổ tay các vị thuốc dùng trong y học dân tộc  

Hà Văn Cầu

huyền tẫn phát vi - Lê Hữu Trác

Y Học Căn Bản